maart 2017
De planeet Venus is in het begin van maart nog duidelijk te herkennen aan de westelijke avondhemel als een bijzonder felle ster.
Halverwege de maand verdwijnt Venus in de avondschemering en op 25 maart staat Venus precies tussen de aarde en de zon in.
12 Maart is het volle maan en twee dagen later staat de maan naast de planeet Jupiter in het sterrenbeeld Maagd.
De astronomische lente begint op 20 maart en op deze dag duren dag en nacht overal op aarde even lang: equinox.
Zondag 26 maart gaat de zomertijd weer in, om 03 uur ’s nachts wordt de klok een uur terug gezet en daardoor is het ’s avonds een uur langer licht.
Nadat het op 28 maart nieuwe maan is geweest, wordt de jonge maansikkel weer zichtbaar aan de avondhemel en op 30 maart staat het flinterdunne maansikkeltje vlakbij de rode planeet Mars.
april 2017
In het begin van de maand is de jonge maansikkel aan de westelijke avondhemel een mooi gezicht om naar te kijken. Als je goed kijkt, zie je dat het donkere deel van de maan ook zichtbaar is.
Dit verschijnsel wordt asgrauw schijnsel genoemd en het wordt veroorzaakt doordat vanaf de maan gezien er een “volle aarde” boven de horizon staat.
Op 11 april is het volle maan en het daaropvolgende weekend is het Paasfeest. Pasen valt altijd op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente.
Rond 22 en 23 april is de meteorenregen van de Lyriden actief.
Er zijn dan ’s nachts veel vallende sterren te zien die uit het sterrenbeeld Lier (Lyra) afkomstig lijken te zijn.
Deze lichtflitsen aan de hemel worden veroorzaakt door kometengruis zo groot als kiezelstenen die onze dampkring inschieten en verbranden. De kiezels zijn afkomstig van de komeet Thatcher die eenmaal in de 415 jaar om de zon draait.
Aan het eind van de maand wordt de planeet Venus weer zichtbaar, maar nu aan de ochtendhemel.
mei 2017
Op 8 mei staat de bijna volle maan vlak boven de planeet Jupiter en twee dagen later, op 10 mei is het echt volle maan. De maan staat dan in het sterrenbeeld Weegschaal.
Vanaf het weekend van 19 mei wordt de Melkweg weer goed zichtbaar. Gedurende mei komen de heldere delen van de Melkweg steeds hoger te staan en aan het eind van de nacht reikt de Melkweg vanaf de zuidoostelijke horizon tot bijna recht boven het hoofd.
Ook de planeet Venus wordt in mei in de ochtendschemering laag boven de oostelijke horizon weer zichtbaar als een felle ster.
juni 2017
Op 9 juni is de maan vol en staat dan vlak boven de planeet Saturnus die de hele nacht als een heldere ster zichtbaar is.
’s Zomers nodigen de nachten rond volle maan uit om eens een goede wandeling langs de Waddendijk te maken.
De volle maan staat in de zomer namelijk laag boven de horizon en op het Wad levert dat unieke vergezichten op.
21 Juni is het officiële begin van de astronomische zomer en onze ster bereikt dan op het noordelijk halfrond zijn hoogste stand aan de daghemel (solstice).
In de maand juni wordt het in Nederland daarom ’s nachts niet helemaal donker meer (grijze of witte nachten).
Vanaf Terschelling kan je dat vanaf het strand of een hoge duintop goed zien: ook midden in de nacht straalt er nog een beetje schemerlicht boven de noordelijke horizon uit.
juli 2017
In de eerste helft van juli maak je kans om ’s nachts een zeldzaam natuurverschijnsel te zien: lichtende nachtwolken.
Dit zijn flinterdunne wolkenbanden die op meer dan tachtig kilometer hoogte in de dampkring zichtbaar worden, aan de grens met de ruimte.
De lichtende nachtwolken worden zo nu en dan zichtbaar als zilverwitte golvende draadachtige structuren boven de noordelijke hemel. Het kan een sprookjesachtig mooi verschijnsel zijn.
Op 9 juli staat de volle maan in het sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius).
Vlakbij de volle maan staat dan ook de planeet Pluto maar die zien we niet want Pluto staat veel te ver weg. Eigenlijk mogen we Pluto geen planeet meer noemen want het is een kleine ijsdwerg die aan de rand van het zonnestelsel staat.
Op 30 juli is de maan weer in het eerste kwartier (“halve maan”) en staat dan vlak bij de planeet Jupiter.
augustus 2017
In deze zomermaand wordt het ’s nachts alweer goed donker en is de Melkweg de hele nacht in al zijn glorie te bewonderen. Na middernacht staat hij zelfs recht boven je hoofd en kan je hem liggend in een duinpannetje goed bekijken.
Vanaf begin augustus zijn er elke nacht veel vallende sterren te zien.
Op 11, 12 en 13 augustus kan je er elk uur zelfs wel enkele tientallen tellen.
De meteorenregen Perseïden is dan op zijn hoogtepunt en deze vallende sterren worden Perseïden genoemd omdat het lijkt of ze vanuit het sterrenbeeld Perseus afkomstig zijn.
21 Augustus is het nieuwe maan en de maan staat dan precies tussen de zon en de aarde in. In de Verenigde Staten is er zelfs een totale zonsverduistering te zien.
Op 29 augustus staat de halve maan (eerste kwartier) vlak bij de planeet Saturnus en de heldere ster Antares van het sterrenbeeld Schorpioen.
september 2017
Op 6 september is het weer volle maan, de maan staat dan in het sterrenbeeld Waterman.
Tijdens de hele maand september is de Melkweg op zijn best te zien, hij staat al aan het begin van de avond hoog aan de hemel. Vanaf ongeveer 14 september komt de maan pas na middernacht op en de laatste twee weken van september zijn daarom de beste periode van het hele jaar om van de Melkweg te genieten.
De astronomische herfst (equinox) begint dit jaar op 22 september. De zon staat vandaag recht boven de evenaar en dag en nacht duren overal op aarde even lang.
Op 26 september staat de maan ‘ s avonds vlak bij de planeet Saturnus die als een heldere ster zichtbaar is.
oktober 2017
De volle maan van 5 oktober is een speciale volle maan. Hij wordt ook wel Oogstmaan of Boerenmaan genoemd omdat hij de boeren een week lang bijschijnt bij het binnenhalen van de oogst.
Normaal gedurende het jaar komt de maan elke dag ongeveer 50 minuten later op maar in de vroege herfst komt de Oogstmaan (Harvest Moon) een week lang elke dag op hetzelfde tijdstip op.
Op 21 en 22 oktober zijn er weer veel vallende sterren te zien; de meteorenregen van de Orioniden is dan op z’n hoogtepunt.
Het sterrenbeeld Orion komt echter pas na middernacht boven de horizon te staan en de meeste vallende sterren zie je daarom na middernacht.
In de nacht van zaterdag 28 op zondag 29 oktober gaat de wintertijd weer in. Om 03 uur wordt de klok een uur terug gezet.
Tijdens deze nacht wordt ook de Nacht van de Nacht gevierd. Overal in het land zijn er activiteiten die met de nachthemel te maken hebben.
Op Terschelling gaat In het dorp Oosterend ’s avonds zelfs de straatverlichting uit en je kan dan genieten van een eeuwenoud authentiek dorpsgevoel onder een schitterende sterrenhemel.
november 2017
Op 4 november is het volle maan en net als in oktober heeft ook deze volle maan van oudsher een speciale naam: het is de Jagersmaan.
Op 4 en 5 november is de meteorenregen van de Tauriden op zijn hoogtepunt. De volle maan staat dan hoog aan de hemel dus je ziet er niet zo veel van. Maar niet getreurd: ook in de weken voor en na 4 en 5 november zijn er al veel vallende sterren zichtbaar.
De Tauriden vallen op omdat ze helder en langzaam langs de hemel bewegen. Vaak zijn ze ook duidelijk geel, oranje of zelfs rood van kleur.
In november zijn de Pleiaden ook goed zichtbaar, ze staan aan het begin van de avond in het oosten boven de horizon. De Pleiaden worden ook wel het Zevengesternte genoemd en het is een open sterrenhoop van jonge sterren die allemaal tegelijk zijn geboren. Met een verrekijker kan je zelfs enkele tientallen sterren dicht bij elkaar zien staan.
Op 23 november staat de jonge maansikkel dicht bij de planeet Saturnus die als een heldere ster zichtbaar is.
december 2017
Op 3 december is het volle maan en dit is een zogeheten supermaan. De maan staat dan wat dichter bij de aarde dan gewoonlijk en daarom is hij ook wat groter en helderder dan anders.
13 en 14 december is een hoogtepunt van het jaar, er zijn dan bijzonder veel vallende sterren te zien: de Geminiden meteorenregen is dan actief.
De lichtflitsen aan de hemel worden veroorzaakt door gruis zo groot als kiezelstenen die onze dampkring inschieten en verbranden. Deze kiezels zijn afkomstig van de planetoïde Phaeton die eens in de anderhalf jaar om de zon draait.
Dit jaar hebben we geen last van storend maanlicht en je ziet met gemak enkele tientallen vallende sterren per uur.
Op 21 december begint de winter (solstice) en de zon bereikt dan zijn laagste punt aan de hemel.
Ook zijn er die avond en nacht wat meer vallende sterren te zien dan anders. Ze lijken uit het sterrenbeeld Kleine Beer (Ursa Minor) te komen en worden daarom de Ursiden genoemd.
En als afsluiting van het jaar wordt op de avond van 29 december in het dorp Oosterend de traditionele lichtjestocht voor kinderen gehouden.
DarkSkyTerschelling 